Gepubliceerd op 15 maart 2022.
Mijn sombere buien duurden langer, naarmate de dagen korter werden. Door mijn somberheid, mijn slechte humeur, mijn moeheid en mijn passiviteit moest ik vaak de laatste restjes moed, die nog niet in mijn schoenen waren gezakt, bij elkaar harken om mijzelf met de grootst mogelijke moeite uit bed te hijsen. Keek ik dan in de spiegel, dan werd ik ook niet vrolijk: flauwe ogen en een vale kleur. Het liefst ging ik dan 'bankhangen' met een dikke trui en een joggingbroek aan, als een mummie. Maar toen kende ik Barbara, mijn masseuse, nog niet!
Vanaf de bank, vanonder mijn fleece-dekentje kon ik soms dagen tv-kijken, kijken naar al die vervelende, eindeloos herhaalde (nieuws)programma’s. Verschrikkelijk: de wereld staat (letterlijk) in brand, oogsten mislukken, ijskappen smelten, tornado’s en overstromingen teisteren dorpen en steden, miljoenen mensen sterven jaarlijks door luchtvervuiling, dieren- en plantensoorten verdwijnen, er woeden de oorlogen en we zitten midden in een pandemie. Ik werd vermalen tussen de molenstenen die wereldproblemen heten.
Nog verschrikkelijker: al die wauwelende pseudodeskundigen in die talkshows! Er spoelt over onze wereld een tsunami van onweldenkendheid, de 'kletspandemie' zoals de Canadese psycholoog, schrijver en taalkundige Steven Pinker dat zo fraai noemt.
Mijn 'mummiemomenten' duurden steeds langer. Mijn mond stond zo strak als de gleuf van een spaarvarken. Ik had werkelijk nergens meer zin in, ik was onvoorstelbaar lusteloos. Ik voelde me ’s morgens vroeg die bergbeklimmer, die na een paar stappen aan de voet van de berg al wist dat hij de top nooit zou halen. Zijn bergschoenen waren te klein, hij had blaren en er zat een bizar irritant steentje in zijn sok.
"Jij hebt een winterdip, ga hulp zoeken!", zei mijn vrouw. Chagrijnig, maar vooral ook cynisch antwoordde ik: "Oh ja, natuurlijk... de dokter vindt vast wel wat. Een gezond mens is namelijk iemand die niet lang genoeg door de dokter is onderzocht. En uh… een dokter is geen tovenaar hoor. Als een dokter je verkoudheid behandelt, duurt het twee weken voor het over is. Als je niets doet, duurt het veertien dagen." Maar…, na enige tijd ging ik toch naar de dokter. Diagnose: winterdip!
Het was eind november, mijn sportmaatje Ruud kwam een 'bakkie kofje' doen. Toen ik hem vertelde over de diagnose sprak hij vol overtuiging: "Jij moet eens naar Barbara gaan en je door haar laten masseren. Massage werkt waanzinnig goed bij het herstel van een winterdip!"
Mijn sportmaatje wist mij te vertellen dat er veel onderzoek was gedaan naar de heilzame effecten van massagetherapie op een winterdip en winterdepressie.
Ook vertelde hij mij dat in het boek 'Huidhonger' van Bruno Müller-Oerlinghausen en Gabrielle Mariell Kiebgis (2019) wordt beschreven dat een dikke dip/depressie een soort 'lijfziekte' is en dat massagetherapie zowel de fysieke als de mentale klachten van een dip/depressie kan verminderen. Wat een wijsneus die Ruud! Dat ga ik allemaal eens opzoeken!
In de afgelopen maanden hadden 1,3 miljoen Nederlanders last van een winterdip. Ik was niet de enige, maar bij mij begon de dip wel érg vroeg, al in de derde week van oktober. Toen al dacht ik: 'Hoe kom ik straks december door?' Verschrikkelijk... december! Mijn onvermogen om vreugde te ervaren (anhedonie) werd steeds groter. Zelfs de zaterdagse NRC-column van Youp kon geen lach meer op mijn smoel toveren.
Ik was er even helemaal vanaf: geen vlinders meer in mijn buik, geen tranen meer van geluk en ook geen spontane glimlach meer. Ik zette de wave niet in, ik liep niet mee in de polonaise. Ik had ook absoluut geen zin in een sinterklaasfeest, maar dat had ik eigenlijk al niet meer sinds ik erachter kwam dat wij die winterpeen voor het paard de volgende dag aten in onze hutspot peen en uien. Kerstmis met al dat nutteloze (vr)eten en babbelen werd vast en zeker weer een bezoeking en tijdens oud en nieuw kon ik mij dan weer kapot ergeren aan al die mensen met anderhalve hersencel die, nadat zij zich hadden vol gezopen en voor honderden euro’s vuurwerk hadden afgeknald, ongetwijfeld weer gezellig ambulancepersoneel, brandweerlieden en politieagenten op een agressieve manier zouden gaan 'lastigvallen'. En... kan die nieuwjaarsreceptie niet in juli?
Ik maakte me overal zorgen over, ook over mijn lieve, begripvolle vrouw bijvoorbeeld. Ik vreesde dat zij door mijn negativisme op een dag zou veranderen in een met serviesgoed smijtende takketrol. Ook was ik bang dat een van mijn beste vrienden zich helemaal zou verliezen in complottheorieën en dat Ankie van Grunsven nog eerder van haar paard zou vallen dan hij van zijn (bij)geloof. Ik zat in een emotionele achtbaan en werkte mijzelf helemaal het putje in. Zitten er draadjes los in mijn kop?
Ik voelde mij door een gebrek aan inspiratie als een zeiler tijdens een langdurige windstilte op zee. In die zee verzoop ik, D. Tai, in overbodige details en ik vond geen reddingsboei. Ik vroeg mij af waarom ik deze tekst schreef. Hoe belangrijk was dat? Waarschijnlijk net zo belangrijk als de biografie van die tonijn die in een blikje terechtkwam. Ik raakte mentaal in een negatieve spiraal en ik kreeg ook lichamelijke klachten. Ik voelde me stijf, mijn armen en benen voelden als lood en ik had last van verkrampingen in mijn schouders en in mijn nek- en rugspieren. Moet ik misschien het advies van Ruud opvolgen?
Ik heb naar Ruud geluisterd. Ik ben naar Barbara gegaan. En ik heb uiteraard enig speurwerk gedaan. Ik heb iets gevonden ver dat boek 'Huidhonger' en ik heb wat resultaten van onderzoeken kunnen googelen. Naast antidepressiva (een van de meest genomen medicijnen) en psychotherapie kan massage een perfecte remedie zijn tegen dip of depressie.
Ook vond ik teksten van Tiffany Field (van het Touch Research Institute uit Miami), die handelen over de positieve effecten van massagetherapie. Ergens las ik dat massage het parasympatische gedeelte van het autonoom zenuwstelsel kan beïnvloeden. Het parasympatische gedeelte helpt het lichaam te herstellen en tot rust te komen. Doordat een massage dit parasympatische deel stimuleert, ... Nu ging het deze schrijver boven zijn pet. Maar..., hoe dan ook: sinds ik regelmatig bij Barbara op de massagetafel lig, geloof ik het allemaal en helemaal. Ik heb er geen bal verstand van (ik ben maar een schrijver), maar het klinkt mij allemaal als muziek in de oren.
Steeds als ik bij Barbara was geweest, voelde ik mij beter. Na de vijfde keer vroeg ik: "Wat doet jouw massage dan precies?" Zij antwoordde: "Massage heeft niet alleen fysiologische effecten, maar ook psychologische. Een langdurige stress, dip of depressie levert altijd lichamelijke klachten op en een massage kan deze klachten beteugelen. Massage ontspant niet alleen de spieren, maar ook de geest. Massage resulteert in een stijging van de neurotransmitters serotonine en dopamine. Dat jij je na een massage zo goed voelt, is logisch. Een verhoging van je serotonine heeft een positieve invloed op je stemming en zelfvertrouwen en bij een toename van dopamine ervaar je meer genot, blijdschap en welzijn. Bovendien komt er oxytocine (het knuffelhormoon) vrij!" Het klinkt allemaal zo simpel.
Heerlijk, straks is het weer lente en daarna komt er hopelijk een zalige zomer. Straks fiets ik weer door de polder, genietend van lammetjes in de wei, van jonge eendjes in de sloot, van de zingende vogeltjes in de bomen, van de bijtjes die zoemen en ... van mijn eigen lentekriebels en van rokjesdag. Ach, natuurlijk borrelt er nog wel eens een negatieve gedachte bij me op. Dan denk ik aan mijn hooikoorts, een wespensteek, een tekenbeet, zonnebrand of een muggenplaag. Maar daarna denk ik al snel weer aan mijn Barbara, mijn fantastische masseuse. Ik blijf klant bij haar, want bij haar is het altijd lente. Net als bij die doktersassistente! Ik laat Barbara niet meer los. Nou ja, spreekwoordelijk dan!
D. Tai is een columnist voor het verenigingsorgaan 'Message'.